RODNE RAZLIKE U NEGATIVNIM RELACIJSKIM ASPEKTIMA: ULOGA OSOBINA LIČNOSTI I KOMUNIKACIJE

Apstrakt

Istraživanjem su proverene rodne razlika u dimenzijama kvaliteta bliskih odnosa – negativnim razmenama (konflikti i antagonizam) sa bližnjima (majka, otac, sibling, partner, prijatelj), kao i utvrđivanje uloge osobina ličnosti i stilova komunikacije kao mogućih individualnih determinanti tih razlika. Uzorak je sačinjavalo 400 ispitanika iz Novoga Sada i okoline (69,3% ženskih), starosti od 19 do 51 godina. Prikupljanje podataka je realizovano putem skraćene verzije upitnika ličnosti Velikih pet plus dva (VP+2-70), upitnika kvaliteta bliskih odnosa Inventara mreže socijalnih odnosa (NRI) i skale za operacionalizaciju komunikacije Mera stilova komunikacije (CSM). Rezultati potvrđuju rodne specifičnosti izraženosti negativne razmene u pojedinim tipovima odnosa i njihovih veza sa osobinama ličnosti i stilovima komunikacije. Žene su imale veću negativnu razmenu s partnerom i ocem, a muškarci sa siblingom. Ekstravertnije žene se više sukobljavaju s majkom. Veću Otvorenost i Pozitivnu valencu muškaraca prate veći Konflikti s partnerom, a manji Antagonizam s prijateljima dok veću Savesnost prati veća negativna razmena sa siblingom. S roditeljima se sukobljavaju ćerke sa asertivnijom i sinovi s izražajnijom komunikacijom dok se s partnerima sukobljavaju asertivniji muškarci i izražajnije žene. Veća spremnost žena da se upuštaju u negativne razmene s očevima i partnerima verovatno proizlazi iz njihove veće usmerenosti na bavljenje relacijskim problemima i težnje ka emancipaciji. Sukobljavanje asertivnijih žena s roditeljima možda proizlazi iz negovanja iskrene komunikacije u primarnoj porodici. S obzirom da društvo forsira samostalnost muškaraca, očekivan je nalaz da će se s primarnom porodicom sukobljavati izražajniji muškarci. Ovaj rezultat ukazuje da je izražajnost i donekle izraz nezrelosti. Spremnost asertivnijih muškaraca na negativnu razmenu s partnerom ukazuje na njihovu veću uključenost u odnos.