Uloga anksioznosti u relaciji između potrebe za zaokruženošću i paranoidnosti

Apstrakt

Cilj ovog rada je da se utvrdi uloga anksioznosti u relaciji između paranoidnosti i pojedinačnih dimenzija potrebe za zaokruženošću (need for closure - NFC). Uzorak su činili 170 studenata Novosadskog univerziteta koj su ispunili upitnik NFCS, kao meru potrebe za zaokruženošću, PS skalu paranoidnosti i STAI-T, kao meru anksioznosti. Na osnovu prosečnog skora na Skali paranoidnosti uzorak je podeljen u dve grupe: grupa visoko paranoidnih (N=75) i nisko paranoidnih ispitanika (N=95). Analizom glavnih komponenti, u prostoru merenja upitnika NFCS izolovano je pet Varimax dimenzija koje su interpretirane kao: Netolerancija nepredvidivosti, Potreba za redom i strukturom, Potreba za kontrolom i rutinom, Odlučnost i Otvorenost - fleksibilnost. Primenjene su MANOVA i MANCOVA, kako bi se utvrdila povezanost izolovanih dimenzija NFC sa paranoidnošću uz kontrolu anksioznosti. Analize su pokazale da jedna od NFC dimenzija, Potreba za redom i strukturom, nije bila značajno povezana niti sa jednim prediktorom, a samo jedan aspekt potrebe za zaokruženošću - Potreba za kontrolom i rutinom, bio je u značajnoj vezi samo sa paranoidnošću. Dimenzija Netolerancija nepredvidivosti ostvaruje značajnu vezu samo sa anksioznošću. Preostale dimenzije Odlučnost i Otvorenost/ Fleksibilnost su u vezi sa paranoidnošću jedino kada se anksioznost ne drži pod kontrolom, iz čega je pretpostavljena medijaciona uloga anksioznosti u relaciji ovih NFC dimenzija i paranoidnosti. Medijacija je potvrđena serijom regresija i Sobelovim testom. Rezultati su diskutovani u svetlu savremenih kognitivnih teorija paranoidnosti i anksioznosti.