Psihopatija i osobine ličnosti kod heroinskih zavisnika u tretmanu i opšte populacije

Apstrakt

U radu je prikazano istraživanje čiji je osnovni cilj bio da se utvrdi da li skorovi na dimenzijama psihopatije mogu poslužiti kao validan osnov za grupisanje ispitanika, heroinskih zavisnika u tretmanu i kontrolne grupe iz opšte populacije, ujednačenih po polu i godinama starosti. Takođe, interesovalo nas je na koji način su heroinski zavisnici raspoređeni u dobijenim grupama. Ispitivanje osobina ličnosti dobijenih grupa bio je treći cilj istraživanja. Na uzorku od 180 ispitanika, 90 heroinskih zavisnika u tretmanu i 90 ispitanika iz opšte populacije, starosti 21–43 godine, primenjeni su Upitnik za procenu psihopatije (PAQ) i upitnik Velikih pet plus dva (VP+2). Za procenu broja klastera u prostoru dimenzija upitnika PAQ primenjene su hijerarhijska Wardova klaster analiza i nehijerarhijska k-means analiza. Rešenje sa četiri klastera pokazalo se kao optimalno. Multivarijantnom analizom varijanse je dobijena statistički značajna razlika između klastera u pogledu faktorskih skorova na svim dimenzijama upitnika PAQ. Četiri klastera su imenovana kao grupa psihopata, grupa tragača za senzacijama, grupa hiperadaptiranih i grupa adaptiranih bezosećajnih. Najveći broj heroinskih zavisnika raspoređen je u grupi psihopata i grupi tragača za senzacijama, dok je najveći broj ispitanika iz opšte populacije raspoređen u grupi hiperadaptiranih i grupi adaptiranih bezosećajnih. Kada su u pitanju osobine ličnosti, multivarijantnom analizom varijanse na faktorskim skorovima na dimenzijama upitnika VP+2 takođe je dobijena statistički značajna razlika između klastera, izuzev na dimenzijama Otvorenost ka iskustvu i Pozitivna valenca.